Šta su i kako žive mason pčele
Za razliku od socijalnih insekata kao što su medonosna pčela ili stršljen, mason pčele su solitarne (žive
same a ne u kolonijama) i nakon polaganja jaja ne brinu o svom potomstvu. Mason pčele grade gnezda
za svoje potomke u šupljinama koje nalaze u prirodi, „zidajući“ pregrade od zemlje, po čemu su dobile
ime (masoni = zidari).
Mason pčelama koje su najčešće u našem podneblju pripadaju dve vrlo slične vrste, Osmia cornuta i O.
rufa. Duge su 10–15 mm. Ženke imaju crne dlake na glavi i grudnom košu, riđi dlakavi stomak i rogati
štit na glavi. Mužjaci su nešto sitniji i dlakaviji.
Ove pčele imaju jednu generaciju godišnje i aktivne su, zavisno od sezone, 4-8 nedelja, od februara do
kraja maja. Tokom perioda aktivnosti ženke mason pčele hrane sebe i buduće potomstvo polenom velikog broja drvenastih i zeljastih biljaka. Ako se nalaze u blizini plantaže voća, uglavnom sakupljaju polen te
kulture.
Mason pčele ne žive u košnicama kao medonosne pčele već ostavljaju potomstvo u šupljine koje
pronalaze u prirodi, najčešće prelomljene šuplje stabljike biljaka.
Veštački napravljena mesta za gnežđenje mason pčela ovde nazivamo „košnice“. Postoji više tipova
„košnica“ gde pčele koriste rupe u ciglama ili stablu, šupljine između drvenih lamela sa usekom ili
papirne cevčice, ali su se u praksi najbolje pokazali snopovi trske, koje i u prirodnim uslovima ove pčele
najčešće koriste za ostavljanje potomstva. Trska je prirodan i čvrst materijal, odgovarajuće boje i oblika,
jeftina je i koristi se jednokratno. Varijacije u širini otvora trske omogućavaju naseljavanje pčela
različitih veličina.
Mason pčele zimuju u stadijumu odrasle jedinke (imaga), zaštićene u kokonu u šupljini trske. Na
proleće, već na temperaturama od 8 stepeni izlaze iz kokona, prvo mužjaci koji se uvek izlegu iz jaja
koja su poslednja položena, na samom otvoru u trsku. Posle nekoliko dana izlaze i ženke. Nakon
parenja mužjaci uginu a ženke pronalaze pogodnu šupljinu da ostave potomstvo. Ako im ponudite nove
„košnice“ od trske, rado će se u njih useliti.
U prirodi mason pčele prave gnezda u postojećim dugim pukotinama u kamenu, stablu ili zidovima
kuća, napuštenim kućicama od puža, a najčešće u prelomljenim stabljikama trske. U dno šupljine ženka
najpre unosi vlažne grudvice zemlje i od njih zida pregradu. Zatim donosi polen i položi jedno jaje.
Nakon toga pravi još jedan zid od blata. Ovaj postupak ponavlja do kraja otvora kada zida deblji zaštitni
zid. Nakon toga i ženka ugine. Na proleće iz pukotine prvo izlaze mlade pčele iz jaja koje je poslednje položeno, a zatim redom ostale.
